Kunstwerk

Friesland is nóg een stukje mooier geworden. Wiebe Tromp, eigenaar van het Friese familiebedrijf Tromp in Leeuwarden, heeft namelijk opdracht gegeven om een 80-meter lange en bijna 4 meter hoge muur aan het Van Harinxmakanaal te voorzien van een kunstwerk. Het is een bijzonder werk geworden met de Friese koe als trots symbool voor gezonde dieren, passend in het fraaie Nederlandse landschap en met aandacht voor duurzame bedrijfsvoering.

Het kunstwerk van de langste koe ooit in het Friese landschap is een “work of art” van ontwerper Ruud van Dijk en fotograaf Sunny Gardeur. De eerste illustratie van een koe is letterlijk en figuurlijk uitgegroeid tot niets minder dan een toegepast kunstwerk gebaseerd op echte Friese ‘modellen’. Voor het kunstwerk stonden twee verschillende koeien namelijk model voor de kop en de kont. Het zijn twee ‘dames’ uit een kudde van 60 Fries-Hollandse zwartbonte koeien van de Ekoboerderij van de familie Arink in Lievelde.

Sinds oktober is de koe in volle glorie te bewonderen op de 80 meter lange muur aan het Van Harinxmakanaal. Passanten kunnen de QR-code scannen om op deze pagina alles te lezen over het kunstwerk. Tekst gaat verder onder de video.

Elfstedentocht

Wie door het kanaal vaart, kan het kunstwerk zien de 80-meter lange muur staat op bedrijventerrein De Zwette en grenst direct aan het water. Daar ligt het bedrijf van Wiebe Tromp, op de hoek waar De Zwette en het Van Harinxmakanaal elkaar kruisen. En dat is precies de plek waar de eerste meters van de laatste Friese Elfstedentocht, in 2022 precies 25 jaar geleden, werden geschaatst.

Vlekken en riet 

In de vlekken op het lijf van de koe zitten een paar grapjes verwerkt: een stukje Afrika, een stukje China, een oude kaart van Leeuwarden. Afrika omdat Tromp er persoonlijke banden mee heeft en hij er, net als aan China, producten levert. En Leeuwarden natuurlijk omdat het de woonplaats van de koe is.

Wie langs vaart en een paar foto’s van het lijf maakt, kan ze vast na enig speuren vinden. Ook het riet van het kunstwerk is een stiekeme verwijzing. Dat riet, gebaseerd op foto’s van een rietkraag in Hantum, loopt prachtig over in het echte riet langs het kanaal. Wie de kunstenaars eens te spreken krijgt, moet ze absoluut vragen naar de betekenis ervan.

Us Mem 

Van sommige kunstwerken is de echte naam minder bekend dan de naam die het volk ze gaf. Het bekendste Friese voorbeeld is zonder twijfel Us Mem (onze moeder). Die naam begint eigenlijk bij stadhouder van Friesland Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg. Die stond in Friesland al heel lang bekend als Us Heit (onze vader) omdat hij streed voor het belang van de Friezen, voordat hij in 1906 een beeld kreeg op het Hofplein in Leeuwarden. Bijna vijftig jaar later plaatste men in de stad een beeld van een koe, die zo ongeveer de ideale Friese stamboek-koe voorstelde. Wie wil weten hoe het beeld werkelijk heet, moet goed zoeken, want overal wordt het beeld Us Mem genoemd. De Friezen hadden nu niet alleen een symbolische vader, maar ook een symbool van een moeder, die hen altijd had gevoed. Het beeld dat eerst ergens anders stond, is sinds 1990 te vinden aan de Harlingersingel in Leeuwarden.